Арзылаң Бегзи-Хуурак – Ада-чурттуң Улуг дайынының киржикчизи, тыва эки турачы Донгак Хелин-оолович Донгактың уйнуунуң оглу. Тыва эки турачы 1943 чылда фронтуже аъттанган. Ол хөй-хөй хоорайларны хосташкан, ТАР-ның 3 дакпыр Арзылаң мөгези, дайын үезинде кады чораан эштери «Мөге Бегзи-Хуурак» деп адап чораан. Бичии Арзылаңны улуг өгбезиниң ады-биле адаанын сагындыраал, уруглар.
П. А. Морозов аттыг аграр лицейниң бирги классчызы Арзылаң Бегзи-Хууракка тыва эки турачы өгбезиниң дугайында авазы, кырган-авазы үргүлчү чугаалап берип чоруур. Бо удаада «Сылдысчыгаш» солуннуң редакциязынга Арзылаң Бегзи-Хуурак фронтучу өгбезиниң дугайында таныштырган.
— Авамның чугаалап бергени-биле алырга, мээң өгбем, тыва эки турачы Донгак Хелин-оолович Бегзи-Хуурактың оглу Бористиң уруу Алена деп уруу болуп турар, авамның улуг угбазы Айлаңмаа база бар.
Авамның кырган-ачазы, тыва эки турачыларның бирээзи, хөй-хөй хоорайларны хосташкан, ТАР-ның 3 дакпыр Арзылаң мөгези, дайын үезинде кады чораан эштери «Мөге Бегзи-Хуурак» деп адап чораан. Ынчангаш авам база мени мөге кырган-ачамның ады-биле Арзылаң деп адап алган. Мен ол дээш дыка чоргаарланыр мен. Ол дендии шыырак, узун дурт-сынныг, дайын-чаа үезинде 8 фашист халдап кээрге, удаа-дараа оларны бөөлдээш октап-ла турган деп, «Дуруяалар» деп шииде көргүскенин авам чугаалап берген. Кырган-ачам дайын үезинде 5-8 чедир балыглангаш, эмчиге чартык ай дургузунда өлүг-диригниң аразынга чыткаш, оон дирлип үнгеш, катап-ла дайылдажып чорупкан.
Эмчиге чыткан үезинде төрээн Тывазынче чок болган деп телеграмманы чоруткан. Украинаның Погорельцы хоорайның хостаашкынынга киржип тургаш, база-ла балыгланган, ооң соонда ону дайын шөлүнче үндүрерин чөпшээревейн барган. Кажан өөнге чанып кээрге, дыка хөй улус бүзүревейн турганнар. Дайын соонда чылдарда Наадым хүрештеринге кырган-ачам Арзылаң адын бадыткаан. Ооң соонда Сүт-Хөлдүң мөгезинге бодунуң содак-шудаан дамчыткан – деп, бичии Арзылаң Бегзи-Хуурак фронтучу өгбезиниң дугайында авазындан дыңнаан сактыышкыннарын таныштырган.
Мира КОНГУЛ-ООЛ,
Алена БЕГЗИ-ХУУРАКТЫҢ хууда чуруктары
