Экии, «Сылдысчыгаш»!
Мени Даяна дээр. Мен кырган-авамның аалынче барып чораанымны силерге бижикседим.
Ачамның талазындан кырган-авам бар. Ооң адын Валентина Лопсан дээр. Кырган-авам Өвүр кожуунда бүгү чуртталгазында аалда мал-маган азырап, чурттап чоруур.
Авам, ачамның чайлыг хүннеринде аал баарынга ынак бис. Бо чылын дыка солун, уттундурбас болган. Баарывыска, кыштагдан чайлагже аал көжүрүп турганнар. Даайывыс хойларны, өшкүлерни, инектерни сүрүп алган, улуг акывыс аъдын мунуп алган чоруур деп турдулар. Аъдын мунгаш, чанында өске аътка чоорган, чылыг хептер чүдүрүп алган болду. «Ам бис таваар чедер бис, дыштанып туруп чорааш» деп чугаалааш, ийи-үш оолдар-биле кады чорупканнар.
Олар чорупкан соонда, бистер шайлап алгаш, улуг демир чычаанче эт-херекселдерни шуптузун дажып кириптивис. Ажыл кылып турар болзувусса-даа, ойнап база четтигип турган бис. Ол аразында хойлар кажаазының кырында куш уязы көрүп каан бис. Ында чаңгыс чуурга бар болду. Шуру-биле ону сонуургап, авазы кээр ирги бе деп бодалдыг манагзындывыс.
Бир ойнап-ойнап кээривиске, куш төлү чуургазындан үнүп келген болган. Дыка бичии чаптанчыг болган. Өөрүүрүвүстү чүге деңнээр. Бир-ле дугаар ындыг чүүл көргеш, дыка-ла амырадывыс.
Кырган-ававыска чугаалаарывыска, ол:
«Куш төлүнге дегбес, аңаа кижи дээптер болза, ооң авазы келгеш, чыды өске деп билип кааш, хүлээвейн баар, уругларым» – деп, ол чугаалады.
Бичии улус куш төлүн чаптааш, чемгерип каар бодалдыг турганывыс шын эвес чүүл болду.
Улуг демир чычаан долдур чүдүрттүнгеш, ыдывысты база ап алгаш чорупкан бис.
Сагыжымда артып каан чүүл — кушкаштың бичии төлү. Канчап турар ирги? Авазы келген ирги бе? Чааскаан ам канчап турар деп сагышсыраан бодалдарлыг чоруптум. Ооң соонда кээримге, улуг куш апарган турар боор…
Кырган-авамга дузалашкаш, куш төлү-биле найыралдашканым силерге сонуургаттым, уруглар!
Даяна Лопсан.
Кызылдың дугаары 5 школа-гимназиязының 2 «г» клазының өөреникчизи.
