Шыян ам эртенгиниң эртезинде, бурунгунуң мурнунда буга, деге мыйызы буступ, дүжүп турар шагда, Сүт-Хөл шалбаа, Сүмбер-Уула тей турар шагда, чүвең иргин.
Арга ээзи болур Чолдак-Ашак чурттап чораан. Ол, дүне үнүп келир янзы өңнүг чырып турар сылдыстарны, айны, хүндүскү үеде булуттарны, хүннү дыка магадап көөр, ынаар чедип көрзе деп бодалдыг турган. Бир-ле катап чаашкын соонда чеди өңнүг челээш үнүп келген, ону чарашсынып көрүп турда оозу чугааланы берген:
— Экии, Чолдак-Ашак. Бодап чоруур күзелиңни бүдүрүп бээйн, чедер сен бе, айыңче, хүннүңче, сылдыстарыңче, булуттарже дээн.
Чолдак-Ашак амырап, чөпшээрешкен. Хуулгаазын күштүг, черни дээрде тудуштурган, чеди өңнүг челээштиң ачызында, Чолдак-Ашактың күзели бүткен. Ол сылдыстарны, айны, хүннү, булуттарны көөр дээш, Челээш-биле чорупкан.
Чолдак-Ашак сылдыстарга ужуражып келген, ында чолдак сынныг, хуурактар дег, кеттинген бичии оолдар бар болган. Олар Чолдак-Ашак биле мендилежип, чүнү канчап турарын чугаалап бергеннер: «Бис чырык черге чаш ажы-төлдүң төрүттүнүп келиринге дузалажып чоруур бис» — дээн.
«Оо, солунун» — деп ол боданган.
Оон улаштыр чоруп оргаш, Чеди-Хаан сылдыска ужуражып келген, ында Ай, Хүн херелдиг Алдын Даңгыналар бар болган, олар Чолдак-Ашак-биле мендилешкеш: «Бис черде, биске Долаан-Бурганым, дээш чүдүп, тейлеп, чоруур чоннувустуң күзелдерин бүдүржүп бээр, мындыг үүлени кылып чоруур бис» — дээн.
Чеди-Хаан сылдыстан улаштыр Чолдак-Ашак Хүн чүнү канчап турарын билип аар дээш, чоруп оргаш, ужуражып келген. Чолдак-Ашак Алдын Хүннүң баарынга келгеш амырлажып-мендилешкеш, келген херээн чугаалаан.
Хүн тургаш: «Амыр-менди Чолдак-Ашак дыка ырак черден келген-дир сен, солун-дур. Мен болза Черде амылыг бойдуска шуптузунга чылыгны, чырыкты, өөрүшкү-маңнайны, энерел сеткилди, ынакшылды хайырлап чоруур мен». Ам улаштыр кайнаар баар сен?»- деп сонуургап айтырып-тыр. Чолдак-Ашак тургаш, улаштыр Айже баарын чугаалап-тыр. Хүн Чолдак-Ашакка орук-суур менди-чаагай чедерин күзээн. Чолдак-Ашак оруун уламчылап чоруп каан, элээн-не үр чоруп келгеш, Айга ужуражып келген. Менди солчуп чугаалашкаш, Чолдак-Ашак келген херээн чугаалап-тыр. Ай улуг сонуургал-биле дыңнааш: «Мен болза Чырык Черде амылыг бойдуска шуптузунга дүнеки чырыкты, идегелди, бүзүрелди, частырыгларын эдип аары-биле эде боданыышкынны кылып чоруур мен» — деп, тайылбырлаан. Айның кылып турар үүлезин Чолдак-Ашак дыка сонуургаан. Ам улаштыр Булуттарны сонуургап, ужуражыпкаш, дедир Черже чана бээрин чугаалап, байырлашкаш, Чолдак-Ашак оруун уламчылап чоруп каан. Ынчап чоруп оргаш Булуттарга таваржып келген. Булуттар Чолдак-Ашакты сонуургап, кайыын келгенин айтырбышаан, мендилежип, чугааны баштай-ла эгелеп-тир.
«Чолдак-Ашак, бис Чырык Чер кырынга арыг агаарны болгаш агаар-бойдустуң кандыг байдалдыг боорун медээлеп бээр, Чер биле Октаргай аразының медээчилери-дир бис» — деп харыыны бергеннер.
Чолдак-Ашак Булуттарга, Айга, Хүнге, Сылдыстарга чедимчелиг харыыны бергенинге, кылып чоруур буянныг-үүлези дээш өөрүп четтиргеннин илередип, Черже чанып бадыпкан. Чеди өңнүг Челээжин кырлап бадып оргаш, дыка-ла чараш чорукту, үүлени кылып чоруурун бодап, Челээшке тоолзуг чараш октаргайга чедирип, көргүскенинге өөрүп четтириишкинниң сөстерин чугаалааш, үдеп холун чайып туруп калган.
Ол солун ужуралдарын аргазында дириг амытаннарынга бирден бирээ чокка хөөреп берип оюн оя, чириин чире чурттап чоруп тур оо.
Түлүш Милада.
