Мөзү-шынар болгаш эстетика кижизидилгези – өзүп олурар салгалдың кижи кылдыр тургустунарынга болгаш ниитилелдиң төлептиг хамаатызы болурунга улуг рольдуг. Уругларның кижизидилге айтырыы – өг-бүлезинден, оон уруглар садындан, школадан дээш эге билиглерни ап кижизиттинер. Ынчап кээрге ол амгы өөредилге системазының бирги чергениң сорулгазы болур. Школага чүгле угаан талазынче эвес, а өөреникчиниң хамааты, сагыш-сеткил болгаш культурлуг амыдыралынче мөөңнеттинген болур.
“Эр кижи кандыг болур ужурлугул?” деп айтырыгга өөреникчилерниң харыыларын сонуургадыр-дыр бис.
Санданбек Монгуш, 8 харлыг, Чадаананың 3 дугаар ортумак школазының 2 “а” клазының өөреникчизи: “Эр кижи ада- иезиниң чөленгиижи, дузалакчызы болур. Арыг-силиг, эрес-кежээ, угаанныг, дидим, күштүг, шиитпирлиг болур ужурлуг. Мен тыва хүреш сонуургаар мен, ынчангаш хүрежиринге ынак мен. Амгы үеде дзюдо секциязынче барып турар мен. Спортка ынак мен. Өзүп келгеш, шагдаа болур күзелдиг мен. Шагдаа кижи угаанныг, дидим, кашпагай болур. Камгалакчы хүнү таварыштыр база дайынчы операцияда эрес-дидим дайынчыларга байырым чедирип тур мен”.
Мария Оюн, 3 класс, Каа-Хем кожууннуң Бүрен-Хем ортумак школазының сургуулу: “Эр кижи эки кижи болур, дузааргак, кижизиг, бичии-даа болза, күштүг, кортук эвес, мээң ачам ышкаш болур. Ол — бистиң камгалакчывыс”.
Демир Шой, 5 класс, Эрзин кожууннуң Нарын ортумак школазының өөреникчизи: “Эр кижи мээң бодалым-биле, эрес-омак, күш-шыдалдыг, мерген-угаанныг кижи. Россияның маадыры, мен ышкаш бичии оолдарның акызы Мерген Донгак акым-биле таныжып алганымга дыка чоргаарланыр мен, ол мээң чуртталгамда дыка онза болуушкун. Езулуг эр кижи күзелдеринге чедип ап шыдаар ужурлуг. Мен өзүп келгеш, маадыр акым ышкаш, төрээн чуртум — Россияның камгалакчызы болур мен. Эр кижи чуртталгазында ыяш тарыыр, бажың тудар, өг-бүлелиг болур деп билир мен”.
Аюж Имажап, 3 “в” класс, Эрзин суурнуң Соян Чакар аттыг ортумак школаның өөреникчизи: “Ачам — мээң чоргааралым. Ол бисти оожум, арыг дээр адаанга чурттазын дээш, тускай шериг операцияда киржип турар. Ачам— харыысалгалыг, эш-өөрүнүң бүзүрелдиг, чөленгиижи.
Чылгычы Лопсан, 6 харлыг, Улуг-Хем кожууннуң Хайыракан суурнуң «Сайзанак» уруглар садының школаже белеткел бөлүүнүң кижизиттирикчизи: “Эр кижи дидим, угаанныг, дузааргак, шыдамык, шынчы, ак сеткилдиг болур”.
Виктория Саин белеткээн
