Бодунуң мергежилин шилип алыры

Ада-ие бүрүзү ажы-төлүнүң келир үези дээш сагыш човап олурар.
Ынчангаш ооң чажындан-на салым-чаяанын эскерип, ону шын орукче угландырып чоруур. Дүвүредип чоруур кол айтырыгларының бирээзи — мергежилди шилип алыры. Росгвардияның Тыва Республикада эргелелиниң психологу Сайсуу Донгак ада-иелерге сүмени берген.

Уруг бүрүзү чажындан-на «өзүп келгеш, кым болур сен?» деп айтырыгга аңгы-аңгы кылдыр харыылап чоруурун улуг кижилер эскерер. Ынчалза-даа чамдык элээди оолдар, уруглар безин тода харыылап шыдавас.
Чуртталгада шилип алыр мергежилди ада-ие үргүлчү уругларындан чүгле айтырып эвес, оларның харыыларын шын дыңнап билип алыры чугула. Уруг бүрүзүнүң кадыының байдалы аңгы, ооң күзелдери ада-иезинден өске бооп болурун сагындыраалы. Сонуургаар угланыышкынын ылавылап, бо үеде кандыг мергежилдер ниитилелге херек деп чүүлдү, доозукчу назылыг аныяк-­өскен-биле бүзүрелдиг чугааны кылыр болза эки. Ава-ача кижи боттарының дуржулгазын, эрткен оруун, шилилгезиниң дугайында база сонуургадып болур. Эң-не улуг частырыг — боттарының чурттаксаар чуртталгазын ажы-төлге күш-биле сыгап, оларга улуг дыка хөңнү чок мергежилге быжыктырары. Ада-иезиниң бүтпээн күзелдерин боттандырып чоруур уруглар колдуунда-ла до­раан ажыл-агыйынга хөңнү калып, «оруун» тыппайн баар.

Школачы бүрүзү шилилгени хостуг кылыр ужурлуг. Ада-ие кижиниң кол сорулгазы — ону деткип, частырыглар мурнунга кандыг-даа коргуушкун турбазын кижизидери. Аныяк-өскенниң шилилгези каш-даа катап өскерлип болур. Ынчангаш уруг кандыг-даа түңнелге келзе, ада-иези ону билип, дузалажып, ооң шиитпирин хүндүлээр ужурлуг.
Мен бодум үш ажы-төлдү өстүрүп, кижизидип чоруур ава мен. Бир эвес мээң уругларым шилип алган мергежилинге келир үеде улуг чедиишкиннерни чедип, сагыш-сеткили тайбың болгаш аас-кежиктиг кижилер болур болза, мээң мурнумда салдынган даалгалар долузу-биле күүсеттинген деп санаар мен.

Сайсуу Донгак,
Росгвардияның Тыва Республикада
эргелелиниң психологу.

Меню