Кызыл хоорайда “Эчис” хууда уруглар садының кижизиттирикчизи Үгер Куртияковтуң дугайында таныштырар-дыр бис. Ол чажындан тура-ла топтуг-томаанныг болуп өзүп олурар. Красноярск хоорайга ада-иезиниң дун оглу болуп төрүттүнген. Үгерниң ынак чеми хаарган картошка болгаш плов. Чүнү-даа шилээнде, албан ногаан өңнү шилип алыр.
Ооң өг-бүлезинде эң-не ынак кижизи кырган-ачазы. Эртенги үеде Үгерниң өскелерге дөмейлешпес албан кылыр солун чаңчылы бар. Кырган-ачазы эртен эрте тургаш ажылдап чорупкан боор болза, ооң удуур орунунга баргаш, сыртыын чыдыыргаар. Ооң чүге ындыг болганы амдыгаа чедир тывызык болуп артпышаан.
Ол өскелер дег шимченгир эвес-даа болза, кончуг угаанныг оол. Ада-иези, кырган-авазы, кырган-ачазы, башкылары ыры, шүлүк өөредирге, ол-ла дораан шиңгээдип алган ырлаан-шоорлаан, шүлүктээн турар. Оон аңгыда, самнаарынга база аажок ынак.
Үгерниң эш-өөрүнден ылга-лы – хөй-биле хөлзевес, бодунуң уунда чааскаан олуруп алгаш, чуруктуг номнар көөр, чуруттунарынга сундулуг. Ол чажындан тура орус, тыва, англи дылдарга өңнерни чугаалап, санап өөренип алган. Ол ышкаш тывызык тывар, пазл чыыр, даалы ойнаар дээш оон-даа өске угаан ажылдадыр оюннар ойнаарынга аажок ынак.
Кышкы үеде хар борбактап, а чайгы үеде сугга эштири ооң база бир сонуургалдарының бирээзи. Аңгы-аңгы хоорайлар кезип, аян-чорук кылыры – бир өөрүшкүзү. Хостуг үезинде хөгжүм-шии, ойнаар-кыстар театрлары барып, шии, концерт, тоолдар көөрүнге аажок ынак.
Үгер Куртияков 5-ле борбак харлыг хирезинде кырган-авазы, кырган-ачазындан номнарда улуг үжүктерни айтырып, кым-даа өөретпээнде, боду-ла кожуп номчуй берген. Келир үеде авазы, ачазы ышкаш Тываның база бир төлептиг оглу болуру чугаажок.
Чыжыргана СААЯ
Буян Ооржактың тырттырган чуруктары
