Бичии Саглаана Салчактың эрес-дидим чоруун чүгле Тыва эвес, бүдүн делегей билир апарган. Ол — «Изиг чүрек» медалының эдилекчизи.
Болуушкун 2017 чылдың февраль айда болган. Ынчан 4 харлыг Саглаана малчын кырган ада-иези-биле тайгага чурттап турган. Авазы суурга чай чок ажылдаар. Кырган-ачазының караа көрбес болганындан Саглаана оларның улуг дузалакчызы турган. Бир-ле дүне Саглаана кырган-авазын оттуруп чадаан. Улуг кижи болгаш, кады кырааны кызыл-дустай бергенин билип каан. Хөөкүй кырганны «чер чедип албас кижи, багай медээни суурда чоок кижилеринче канчап дамчыдарыл» деп бодал дүвүредип турган. Соталыг телефон база чок. Бичии Саглаанадан өске дуза дилээр кижизи чок… Ам канчаар, уйнуун 8 км ырак черде кожа аалче сөс дамчыдары-биле чагып-сургааш, оттуг-ыяш тудускаш, эртенгиниң 6 шакта, караңгыда (кырган-ачазы караа көрбес болгаш, караңгы үе деп билбээн) аалындан үдепкен.
— Ынчан сеңээ коргунчуг болду бе, Саглаана? — деп айтырыымга: — Чогум дыка кортпаан мен. Чүгле дүрген чедип алзымза деп бодап чораан мен. Хем унундан ыравайн чоруурумга-ла, чылгылыг акыйның аалынга кээр деп билир мен. Ооң мурнунда кырган-авам, кырган-ачам-биле суур кирерде, ол аалга шайлап турган бис. Чер чырый бээрге, харда кодан изин көргеш, баштай кокай изи деп бодапкан мен. Оон көөрүмге, кодан изи болган. Аңнар истерин таныыр кылдыр кырган-авам өөредип каан — деп харыылады.
Эртенгиниң 9 шак ажып турда, Саглаана кожа аалга онча-менди чедип келгеш, кырган-ачазының чагыын дамчыткан. Өгнүң херээжен ээзи эрес-дидим уругну чемгерип дыштандырып турар аразында, телефон дамчыштыр суурже багай медээни дамчыдыпканнар.
Бо чылын чаа өөредилге чылы эгелээри билек, «Бор-Бажың» хөй-ниити организациязының делегациязы-биле Москва хоорайга «Соңгу чүктүң эртинези-2021» делгелге-ярмаркага киришкеш келген. Аңаа Саглаана тыва национал хепти сценага аянныг кылаштап көргүскеш, шаңнал-макталдыг болган. Хөрээнде медаль чайнап турарын залда чон эскерип кааш, айтыра берген. Медальга төлептиг болганын чугаалап бээрге, көрүкчүлер 10-15 минута иштинде соксаал чок адыш часкап, бичии 4 харлыг уругнуң маадырлыын магадап ханмааннар.
Ол — амгы үеде Кунгуртуг ортумак школазының 3-кү классчызы. Авазы Элеонора Шүглүр биле Саглаана алышкыларны дузааргак, биче сеткилдиг кижилер болурунга өөредип чоруур. Авашкылар үжелээ чурттап олурарлар. 1 класстан эгелеп, танцы-сам бөлгүмүнче барып турар. Хостуг үезинде номчуттунарынга, чуруттунарынга, эштери-биле сайзанактап ойнаарынга ынак. Аюра, Ежевика, Меңги-Чечээ — ооң ынак эштери. Башкылары, эштери Саглаананы ажык, чугаакыр, кезээде хүлүмзүрүп чоруур чазык кыс деп үнелээрлер.
Аржана Чамзырын.
Чуруктарны хуу архивтен берген.
Болуушкун 2017 чылдың февраль айда болган. Ынчан 4 харлыг Саглаана малчын кырган ада-иези-биле тайгага чурттап турган. Авазы суурга чай чок ажылдаар. Кырган-ачазының караа көрбес болганындан Саглаана оларның улуг дузалакчызы турган. Бир-ле дүне Саглаана кырган-авазын оттуруп чадаан. Улуг кижи болгаш, кады кырааны кызыл-дустай бергенин билип каан. Хөөкүй кырганны «чер чедип албас кижи, багай медээни суурда чоок кижилеринче канчап дамчыдарыл» деп бодал дүвүредип турган. Соталыг телефон база чок. Бичии Саглаанадан өске дуза дилээр кижизи чок… Ам канчаар, уйнуун 8 км ырак черде кожа аалче сөс дамчыдары-биле чагып-сургааш, оттуг-ыяш тудускаш, эртенгиниң 6 шакта, караңгыда (кырган-ачазы караа көрбес болгаш, караңгы үе деп билбээн) аалындан үдепкен.
— Ынчан сеңээ коргунчуг болду бе, Саглаана? — деп айтырыымга: — Чогум дыка кортпаан мен. Чүгле дүрген чедип алзымза деп бодап чораан мен. Хем унундан ыравайн чоруурумга-ла, чылгылыг акыйның аалынга кээр деп билир мен. Ооң мурнунда кырган-авам, кырган-ачам-биле суур кирерде, ол аалга шайлап турган бис. Чер чырый бээрге, харда кодан изин көргеш, баштай кокай изи деп бодапкан мен. Оон көөрүмге, кодан изи болган. Аңнар истерин таныыр кылдыр кырган-авам өөредип каан — деп харыылады.
Эртенгиниң 9 шак ажып турда, Саглаана кожа аалга онча-менди чедип келгеш, кырган-ачазының чагыын дамчыткан. Өгнүң херээжен ээзи эрес-дидим уругну чемгерип дыштандырып турар аразында, телефон дамчыштыр суурже багай медээни дамчыдыпканнар.
Бо чылын чаа өөредилге чылы эгелээри билек, «Бор-Бажың» хөй-ниити организациязының делегациязы-биле Москва хоорайга «Соңгу чүктүң эртинези-2021» делгелге-ярмаркага киришкеш келген. Аңаа Саглаана тыва национал хепти сценага аянныг кылаштап көргүскеш, шаңнал-макталдыг болган. Хөрээнде медаль чайнап турарын залда чон эскерип кааш, айтыра берген. Медальга төлептиг болганын чугаалап бээрге, көрүкчүлер 10-15 минута иштинде соксаал чок адыш часкап, бичии 4 харлыг уругнуң маадырлыын магадап ханмааннар.
Ол — амгы үеде Кунгуртуг ортумак школазының 3-кү классчызы. Авазы Элеонора Шүглүр биле Саглаана алышкыларны дузааргак, биче сеткилдиг кижилер болурунга өөредип чоруур. Авашкылар үжелээ чурттап олурарлар. 1 класстан эгелеп, танцы-сам бөлгүмүнче барып турар. Хостуг үезинде номчуттунарынга, чуруттунарынга, эштери-биле сайзанактап ойнаарынга ынак. Аюра, Ежевика, Меңги-Чечээ — ооң ынак эштери. Башкылары, эштери Саглаананы ажык, чугаакыр, кезээде хүлүмзүрүп чоруур чазык кыс деп үнелээрлер.
Аржана Чамзырын.
Чуруктарны хуу архивтен берген.
