6+

Чырык биле дүмбей, соок биле чылыг, үрээр биле камнаар дээн ышкаш удурланышкак чүвелер бойдуста болгаш амыдыралда үргүлчү таваржып турар. Арттынчактың аары чаяр дижир. Ынчаарга кижиниң амыдыралынга эки чүвени кылыры база чая тыртып турар. Шаандагы шагның тывалары, чаш уругнуң чугаазы үнүп, чүвениң ужурун билип эгелээри билек, камнаарынга чаңчыктырар, өөредир болгаш кижизидер.
Он үш харга чедир эки чаңчылга доруктурган уруг бүгү назынында мөзүлүг кижи болур. Ол-ла назын иштинде мегелеп чаңчыккан уруг алдан харлыг апаргаш безин, чүвени мегелептер дээр.
Чүвени камнаары янзы-бүрү хевирлиг.
ИДИК-ХЕВИН, ЭТ-СЕВИН КАМНААРЫ. Чаш уруг дижик. Чучааның өөгүн тура тыртпас, идии-биле суг сүспес, аяк эриин буза ызырбас. Элээди кыс инек саар хууңун камнаар, инезин чидирбес, хөм чүскүүн хумагалаар, хачызын шык черге кагбас. Элээди назынныг оол уруг адазының белекке берген сыдымын камнаар, оттуун өске кижиге бербес, кеткен хевин орбас, идиин майтайтыр баспас, бөргүнүң баан үспес. Допчулап чугаалаарга, кандыг-даа хевин хумагалаар Шаандагы шагда тыва чоннуң эт-севин колдуунда дарганнар, бызаңчылар хол-биле кылыр турган, ынчангаш оларның үнези кончуг улуг. Элээди уруг авазының бергени ыяш хууңун черге безин аяар салыр, изиг хүнге каап болбас – чарлы бээр. Тонун камнап кедер. Оол уруг кылдыртып бергени эзер, чүген, чула, сыдымын бүгү назынында эдилээр.
Амгы үениң уруглары база ада-иезиниң садып берген идик-хевинге, эдилелдеринге камныг болуулуңар, уруглар.
#КенинЛопсан #Тывачаңчылдар #Чүвеникамнаары #Тыва #Сылдысчыгаш_Солун