Toс – ыдыктыг сан. Ол чаа чүүлдүң кандыг-бир черге доктаап быжыккаш, ооң соонда боттанганын магадылаан демдек болур.
Чижээ, иезиниң иштинге тывылган уруг тос ай болгаш четчип, боттанып, чалараар. Бойдус база ындыг: бодунуң үезинде четчип быжар.
Эртемден Монгуш Борахович Кенин-Лопсанның бижип турары-биле алырга, Тывада ыдыктыг тос кол таңды бар деп турар:
1) Башкы Таңды Хайыракан. Ол болза Тере-Хөлдүң Кунгуртуг суурдан чиге бурунгаар көстүп турар Хаан-Тайга болур.
2) Соңгу Таңды Хайыракан. Ол болза Соңгу Саяннар болур.
3) Мөңгүн-Тайга Хайыракан. Ол Мөңгүн-Тайга кожууннуң Мугур-Аксы суурнуң чанында турар.
4) Бай-Тайга Хайыракан. Ол Хемчик бажының Алаш талазында турар.
5) Кызыл-Тайга Хайыракан. Ол Сүт-Хөл кожуунда, Хемчиктиң солагай талазында турар.
6) Буура-Тайга Хайыракан. Ол Улуг-Хем кожууннуң Шагаан-Арыг, Эйлиг-Хемниң чанында турар.
7) Таңды-Уула Хайыракан. Ол Таңды кожууннуң девискээринде турар.
8) Өдүген-Тайга Хайыракан. Ол Тожу кожуунда турар.
9) Өндүм-Тайга Хайыракан. Эртем дылында ону академик Обручевтиң сыннары дээр.
Тываның девискээринде ат-сураглыг Чиңгирлээн, Кошкарлыг, Мөңгүлек, Мөөрүк деп таңдылар база бар.
Чурукту интернеттен алган.
